Wprowadzenie do konsultacji społecznych projektu ustawy o zwrocie części podatku rolnego za rok 2024 stanowi odpowiedź na problemy rolników związane z zakłóceniami na rynku wewnętrznym, szczególnie te spowodowane importem produktów z Ukrainy. Inicjatywa, przygotowana przez Ministerstwo Rolnictwa, proponuje metodykę obliczenia zwrotu podatku, który będzie przeprowadzany przez gminy. Za realizację tego zadania, gminy otrzymają dodatkowo 1% od sumy zwrotów.
Projekt zakłada, że kwota zwrotu będzie obliczana na podstawie różnicy w cenach, które były podstawą naliczenia podatku rolnego w latach 2023 i 2024, pomnożone przez ilość hektarów przeliczeniowych. Ustawa przewiduje, że zwrot podatku może być realizowany w dwóch formach: jako kompensata w ramach czwartej raty podatku rolnego, płatnej do 15 listopada 2024 roku, lub jako całkowity zwrot podatku już zapłaconego przed złożeniem wniosku.
W Ocenie Skutków Regulacji (OSR) zwrócono uwagę, że proponowane zmiany mogą obniżyć koszty produkcji rolnej. Przewidywany średni zwrot na hektar przeliczeniowy wyniesie 38,95 zł, co przy średniej powierzchni gospodarstwa rolnego wynoszącej 11,42 ha, daje średni zwrot 444,81 zł na gospodarstwo. Całkowity koszt dla budżetu państwa oszacowano na 292,9 mln zł w 2024 roku.
Dodatkowo, gminy otrzymają zwrot 1% poniesionych nakładów na realizację tego zadania, co w skali kraju wyniesie około 2,9 mln zł. Związek Gmin Wiejskich RP zwrócił jednak uwagę na to, że tradycyjnie koszty jednostek samorządu terytorialnego w realizacji zadań zleconych oscylują między 2 a 3% wartości zadania, co sugeruje, że propozycja ta może być niewystarczająca.
W kontekście analizy kosztów realizacji zadania przez gminy, przedstawiciele Związku podkreślili brak głębokiej analizy finansowej, która mogłaby lepiej ocenić faktyczne obciążenia finansowe dla samorządów.
Nowe przepisy mają dotyczyć około 1 mln 317 tys. gospodarstw rolnych w Polsce, o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych, otwierając dyskusję na temat skuteczności i efektywności proponowanych rozwiązań.
