Nowa ustawa o ochronie sygnalistów, która weszła w życie 14 czerwca 2024 roku, wprowadza istotne zmiany w funkcjonowaniu jednostek samorządu terytorialnego (JST). Ustawa ta ma na celu zapewnienie większej transparentności i przeciwdziałanie nadużyciom w sektorze publicznym, ale stawia również przed samorządami nowe wyzwania.
Zgłoszenia sygnalistów: wewnętrzne i zewnętrzne
Ustawa przewiduje dwa rodzaje zgłoszeń: wewnętrzne, kierowane bezpośrednio do podmiotu prawnego, oraz zewnętrzne, kierowane do Rzecznika Praw Obywatelskich lub innego organu publicznego, np. do organów administracji rządowej lub samorządowej. Sygnaliści mogą składać zgłoszenia zewnętrzne nawet bez uprzedniego zgłoszenia wewnętrznego.
Anonimowe zgłoszenia: obowiązek weryfikacji
Jednym z największych wyzwań dla JST jest obowiązek weryfikacji wszystkich zgłoszeń, również anonimowych. W przeciwieństwie do tradycyjnych skarg, gdzie anonimy pozostawia się bez rozpatrzenia, ustawa o ochronie sygnalistów nakłada na samorządy obowiązek podjęcia działań następczych również w przypadku zgłoszeń anonimowych. Oznacza to konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w celu ustalenia, czy zgłoszone nieprawidłowości rzeczywiście miały miejsce.
Nowe procedury i wyzwania dla samorządów
Wprowadzenie nowych przepisów wiąże się z koniecznością opracowania nowych procedur i dostosowania się do wymogów ustawy. Samorządy muszą zapewnić odpowiednie kanały zgłoszeń, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, oraz zadbać o ochronę sygnalistów przed działaniami odwetowymi.
Szanse dla JST: większa transparentność i zaufanie
Mimo wyzwań, jakie niesie za sobą wprowadzenie nowych przepisów, ustawa o ochronie sygnalistów stanowi szansę dla JST na zwiększenie transparentności i zaufania społecznego. Dbałość o przestrzeganie prawa i przeciwdziałanie nadużyciom może przyczynić się do poprawy wizerunku samorządu i zwiększenia jego atrakcyjności dla mieszkańców i inwestorów.
Podsumowanie:
Ochrona sygnalistów w samorządach to temat, który zyskuje na znaczeniu w 2024 roku. Nowa ustawa stawia przed JST nowe wyzwania, ale jednocześnie stwarza szanse na poprawę transparentności i zaufania społecznego. Samorządy, które skutecznie wdrożą nowe procedury i zadbają o ochronę sygnalistów, będą mogły liczyć na pozytywne efekty w postaci większego zaufania ze strony mieszkańców i inwestorów.