Warszawa, 25 sierpnia 2025 r. – Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim i edukacji prawnej. Zmiany wejdą w życie od 1 stycznia 2026 roku i mają przynieść większą elastyczność, cyfryzację systemu oraz stabilne finansowanie usług prawnych dla obywateli.
Najważniejsze zmiany dla obywateli
- Prostsze oświadczenia – będzie można je składać zarówno pisemnie w punkcie, jak i ustnie podczas porad online.
- Bezpieczeństwo danych – dokumenty w formie pisemnej przechowywane będą przez 3 lata, a elektroniczne przez 5 lat.
- Porady online i stacjonarne – w trudniejszych sprawach prawnicy mogą wezwać do osobistego stawiennictwa.
- Stałe dyżury – punkty pomocy będą działać 5 dni w tygodniu, minimum 4 godziny dziennie.
- Pomoc dla osób z niepełnosprawnościami – porady możliwe także poza punktem, w dostosowanej formie.
- Reakcja na kryzysy – w czasie epidemii lub stanu wyjątkowego porady będą mogły być udzielane wyłącznie online.
Wzmocniony nadzór i cyfryzacja
Nowe przepisy wprowadzają większą anonimowość beneficjentów oraz rozszerzone wykorzystanie systemów teleinformatycznych. Oświadczenia składane ustnie będą dokumentowane elektronicznie, a dane przechowywane w sposób bezpieczny i kontrolowany.
Stabilne finansowanie do 2035 roku
Ustawa zapewnia finansowanie systemu na lata 2026–2035 w łącznej wysokości ponad 1,25 mld zł. Kwoty będą rosły stopniowo – od 112 mln zł w 2026 r. do ponad 140 mln zł w 2035 r. To gwarancja stabilności funkcjonowania punktów pomocy prawnej w całym kraju.
Co oznacza nowelizacja dla samorządów?
Powiaty, które odpowiadają za organizację punktów pomocy prawnej, będą musiały:
- zapewnić dyżury w nowym wymiarze,
- wdrożyć rozwiązania cyfrowe i możliwość świadczenia porad online,
- przygotować procedury na wypadek sytuacji nadzwyczajnych,
- zadbać o pełną dostępność usług dla osób z niepełnosprawnościami.
Podsumowanie
Nowelizacja ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej to krok w stronę większej dostępności usług prawnych dla mieszkańców, zwłaszcza w mniejszych powiatach i gminach. Dzięki cyfryzacji, stabilnemu finansowaniu i nowym regulacjom samorządy otrzymają narzędzia do skuteczniejszego wspierania obywateli.
📌 Nowe przepisy wchodzą w życie 1 stycznia 2026 r.
