28 kwietnia 2025 r. w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (poz. 560) ogłoszono jednolity tekst ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zasady wynikające z obowiązującego stanu prawnego oraz zmiany uwzględnione w nowym tekście, które mają istotne znaczenie dla samorządów i ich pracowników.

---

Kogo dotyczy ustawa?

Zgodnie z art. 1 ustawy, prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego (popularnie nazywanego „trzynastką”) przysługuje:

• pracownikom państwowych jednostek budżetowych,
• zatrudnionym w urzędach organów władzy publicznej, sądach i trybunałach,
• pracownikom samorządowych jednostek budżetowych i zakładów budżetowych,
• pracownikom biur poselskich, senatorskich, klubów i kół parlamentarnych.

Wyłączeni z tego prawa są m.in. osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe (np. ministrowie), funkcjonariusze Policji, ABW, CBA, Straży Granicznej czy Służby Więziennej.

---

Warunki nabycia prawa do „trzynastki”

Pełne prawo do wynagrodzenia rocznego przysługuje pracownikowi, który przepracował u danego pracodawcy cały rok kalendarzowy. W przypadku przepracowania minimum 6 miesięcy – wypłata następuje proporcjonalnie.

Ustawodawca przewidział jednak wyjątki, w których nie trzeba spełniać warunku 6-miesięcznego okresu pracy, m.in.:

• zatrudnienie nauczycieli zgodnie z organizacją roku szkolnego,
• praca sezonowa trwająca minimum 3 miesiące,
• przejście na emeryturę, rentę, reorganizacja jednostki,
• urlopy macierzyńskie, ojcowskie, wychowawcze i zdrowotne.

---

Przypadki, w których pracownik traci prawo do wypłaty

Ustawa wymienia konkretne sytuacje skutkujące utratą prawa do „trzynastki”, takie jak:

• nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy trwająca ponad 2 dni,
• stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości,
• dyscyplinarne wydalenie z pracy,
• rozwiązanie umowy z winy pracownika.

---

Wysokość i termin wypłaty

Dodatkowe wynagrodzenie roczne wynosi 8,5% sumy rocznego wynagrodzenia za pracę i jest finansowane ze specjalnie wyodrębnionych środków budżetowych. Co istotne:

• standardowo wypłacane jest do końca marca roku następującego po roku, za który przysługuje,
• w przypadku likwidacji pracodawcy – wypłata następuje w dniu rozwiązania stosunku pracy.

---

Zmiany wprowadzone nowelizacją

Jednolity tekst ustawy uwzględnia zmiany wynikające z ustawy z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1871), w tym m.in. dodanie urlopu opiekuńczego oraz uzupełniającego urlopu macierzyńskiego jako wyjątków umożliwiających wypłatę „trzynastki” mimo niespełnienia podstawowego okresu zatrudnienia.

---

Znaczenie dla jednostek samorządu terytorialnego

Dla JST oraz ich jednostek budżetowych ustawa ta ma kluczowe znaczenie w planowaniu budżetów i polityki kadrowej. Każda zmiana wpływa bezpośrednio na wysokość środków, które trzeba zabezpieczyć na wynagrodzenia. Transparentne i aktualne zasady sprzyjają stabilności zatrudnienia i zaufaniu do sektora publicznego jako pracodawcy.

---

Podsumowanie

Nowy jednolity tekst ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym potwierdza obowiązujące od lat zasady, ale także uwzględnia zmiany wynikające z prawa pracy i polityki prorodzinnej. Dla pracowników sektora publicznego – zwłaszcza w samorządach – stanowi on podstawowy dokument regulujący wypłatę rocznego dodatku. Dla kadry zarządzającej JST – stanowi obowiązkowy punkt odniesienia przy planowaniu polityki personalnej i finansowej.

---

📌 Pełny tekst ustawy dostępny jest w Dzienniku Ustaw z dnia 28 kwietnia 2025 r., poz. 560.

Chcesz otrzymywać powiadomienia o takich zmianach? Zapisz się do naszego newslettera samorządowego na rzeczsamorzadowa.pl.