Od 1 lipca 2026 roku samorządy, ich związki, związki metropolitalne oraz jednostki organizacyjne będą zobowiązane do przekazywania danych do Centralnego Rejestru Umów – tak zakłada projekt ustawy przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Zmiany mają usprawnić przejrzystość finansów publicznych i ujednolicić zasady udostępniania informacji o umowach.
Co zakłada projekt ustawy o Centralnym Rejestrze Umów?
Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt nowelizacji, który modyfikuje m.in. ustawę o finansach publicznych, Kodeks karny oraz ustawę o dostępie do informacji publicznej. Kluczowym elementem jest wprowadzenie obowiązku raportowania danych o umowach zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych. Dla administracji rządowej obowiązek ten zacznie obowiązywać już od 1 stycznia 2026 roku, natomiast samorządy dołączą pół roku później – od 1 lipca 2026 roku.
Kto będzie objęty nowymi przepisami?
Nowe regulacje dotyczyć będą:
- Jednostek samorządu terytorialnego (np. gminy, powiaty, województwa),
- Związków międzygminnych i metropolitalnych,
- Samorządowych jednostek organizacyjnych (np. szkoły, szpitale).
Zmiany w dostępie do informacji i odpowiedzialności
Zgodnie z projektem, po uruchomieniu Centralnego Rejestru Umów jednostki sektora finansów publicznych nie będą musiały udostępniać danych o umowach na podstawie wniosków o informację publiczną – wszystkie informacje znajdą się w systemie online. Resort finansów planuje także znieść kary dla kierowników jednostek za niewywiązywanie się z tego obowiązku, pozostawiając ich odpowiedzialność w ramach dyscypliny finansów publicznych.
Jakie umowy trafią do rejestru?
Projekt precyzuje:
- Zakres umów podlegających raportowaniu,
- Wyłączenia przedmiotowe (np. umowy wyłączone z obowiązku publikacji),
- Dane, które trzeba będzie ujawnić w systemie teleinformatycznym,
- Odpowiedzialność administratorów danych wprowadzanych do rejestru.
Harmonogram wdrożenia i cel zmian
Ministerstwo Finansów chce, aby Rada Ministrów przyjęła projekt w drugim kwartale 2025 roku. Celem nowych przepisów jest zwiększenie transparentności wydatków publicznych, ułatwienie dostępu do danych oraz odciążenie jednostek od indywidualnych odpowiedzi na wnioski o informację publiczną. Centralny Rejestr Umów ma stać się jednolitym, ogólnodostępnym źródłem informacji o kontraktach sektora publicznego.
