Ministerstwo Finansów poinformowało o przyjęciu przez Sejm projektu ustawy dotyczącej dochodów jednostek samorządu terytorialnego (JST). Nowe rozwiązania mają na celu przywrócenie przejrzystości systemu dochodów samorządów oraz zagwarantowanie apolitycznego charakteru ich finansowania. Dochody samorządów będą oparte na obiektywnych i mierzalnych parametrach, takich jak dane statystyczne.
Zwiększenie dochodów samorządów o 24,8 mld zł
Według Ministerstwa Finansów, w 2025 roku dochody JST wzrosną o 24,8 mld zł w porównaniu do obecnie obowiązującego systemu. Każdy samorząd będzie miał zagwarantowane wyższe dochody niż obecnie. W perspektywie najbliższej dekady, dochody JST wzrosną o ponad 345 mld zł.
Najważniejsze założenia reformy finansów JST
Projekt ustawy przewiduje szereg kluczowych zmian w strukturze finansów samorządowych:
- Wzmocnienie finansów JST poprzez zwiększenie ich dochodów własnych.
- Zmniejszenie wpływu zmian podatkowych na poziomie centralnym na dochody podatkowe JST.
- Dochody podatników będą podstawą naliczania dochodów JST z udziału w PIT i CIT, co oznacza, że dochody JST nie będą zależały od zmian w systemie podatkowym, ale od realnych dochodów mieszkańców. To ułatwi samorządom długoterminowe planowanie, w tym planowanie inwestycyjne.
- Naliczanie dochodów JST obejmie również dochody z podatku zryczałtowanego od przychodów ewidencjonowanych.
- Nowy system przewiduje naliczanie potrzeb finansowych samorządów, takich jak potrzeby wyrównawcze, oświatowe, rozwojowe, ekologiczne oraz uzupełniające, zamiast dotychczasowych części subwencji ogólnej.
- Likwidacja wpłat „janosikowego” do budżetu państwa.
- Wydzielenie miast na prawach powiatu jako oddzielnej kategorii JST.
- Jedna duża rezerwa subwencyjna zamiast kilku rozdrobnionych rezerw subwencji ogólnej.
Reforma finansowa a samodzielność JST
Projekt ustawy ma również na celu wzmocnienie samodzielności finansowej JST. Główne zmiany obejmują:
- Zasadniczy wzrost poziomu dochodów samorządów, co przywróci ich podstawowy i stymulacyjny charakter.
- Koniec z subwencjonowaniem bogatych samorządów – będą one finansowane głównie z dochodów własnych, pochodzących z ich terenu.
- Subwencja ogólna z budżetu państwa będzie miała charakter uzupełniający, zgodnie z ideą samorządności.
- Środki na potrzeby rozwojowe JST wzrosną z 3,5 mld zł do 8,6 mld zł, co stanowi wzrost o 245%.
Dodatkowe środki w 2025 roku
W 2025 roku środki rezerwy subwencyjnej zostaną przeznaczone m.in. dla:
- Gmin, w których powierzchnia parku narodowego przekracza 20% powierzchni gminy lub jest większa niż 2000 ha – w wysokości 40 mln zł.
- Gmin uzdrowiskowych – w wysokości 30 mln zł.
Podsumowanie
Reforma finansów JST to krok w kierunku większej stabilności i samodzielności samorządów. Zwiększenie dochodów oraz zmniejszenie zależności od zmian podatkowych na poziomie centralnym pozwolą JST lepiej planować przyszłe inwestycje i rozwój lokalnych społeczności.
Źródło informacji: Ministerstwo Finansów
