Zmiana sposobu redystrybucji nadwyżek dochodów samorządów z tytułu opłat i kar za korzystanie ze środowiska – to cel projektu ustawy przygotowanego przez sejmową komisję petycji.
Czego dotyczy projekt?
- Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska ma umożliwić gminom i powiatom uzyskującym dochody z opłat i kar określonych w art. 402 ust. 4, 5 i 6 tej ustawy pozostawienie większej części środków do ich dyspozycji.
- Chodzi o dochody z tytułu opłat i kar związanych m.in. z usuwaniem drzew i krzewów oraz ze składowaniem i magazynowaniem odpadów.
- Obecnie, jeśli dochody te są większe niż 10-krotność średniej krajowej dochodów z roku poprzedniego przypadających na jednego mieszkańca, samorząd przekazuje nadwyżkę do wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska.
- Projekt zakłada zwiększenie tego limitu do 15-krotności średniej krajowej dochodów na jednego mieszkańca.
Uzasadnienie projektu
- Związek Powiatów Polskich w petycji do Sejmu wskazał, że w latach 2010-2019 średnia krajowa dochodów z tytułu ww. opłat zmniejszyła się z 5,18 zł do 2,36 zł na mieszkańca, co oznacza spadek dochodów gmin i powiatów.
- Mimo spadku dochodów samorządów, kwoty odprowadzane do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska w tym samym okresie rosły (z 92,9 mln zł w 2018 r. do 123,7 mln zł w 2020 r.).
- W rezultacie udział nadwyżek dochodów gmin w ich wpływach z opłat i kar środowiskowych wynosił od 1% do ponad 100% (np. gmina Powidz przekazała do funduszu wojewódzkiego 86-92% wpływów).
- Związek Powiatów Polskich uważa, że podwyższenie limitu do 15-krotności średniej krajowej zapewni bardziej sprawiedliwy podział środków.
Oczekiwane korzyści
- Autorzy projektu przewidują, że zmiana spowoduje:
- „bardziej sprawiedliwy podział środków z opłat i kar środowiskowych”,
- „większe i bardziej efektywne finansowanie przez gminy i powiaty przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska w miejscu powstawania szkód”.
- Szacuje się, że dodatkowe środki dla samorządów mogą wynieść ok. 20-30% odprowadzanych obecnie nadwyżek.
Kiedy wejdzie w życie?
- Nowa ustawa miałaby wejść w życie 1 stycznia 2025 r.